Nehemiah Kutka Remhnak Pahra(3:1-32)

Nehemiah Kutka Remhnak Pahra(3:1-32)

        Mr. Ceu Lian Thang (CCF Mission Secretary)

 

Biahmaithi

Nehemiah cauk hi saltannak chungin a luatmi Judah mi salchuak mi hna le a nung rihmi  hna cu harnak nganpi chung le ningzahnak chungah an um; Jerusalem khulhnak vampang hna cu an cim dih i a kutka hna cu mei nih a hrawh dih hna(1:3). Mah thawngpang cu a theih tikah saupi ngaichiah in a um Pathian hmaiah rawl ul le thlacam lengmang mipa a si(1:4).

Nehemiah cu Artazaksis Siangpahrang pa nih a thlahmi a si(2:1-9).Nehemiah hruainak in Jerusalem khua kulhnak vampang kha an remh(2:17-18). Nehemiah nih Jerusalem khua kulhnak vampang an remh lioah nisawhnak le serhsatnak tampi a tong(2:19-20).

Nehemiah min sullam cu ( “Bawipa Hnemh”) tinak a si. Judah miphun pawl hi Jerusalem ah kum 90 an rak um cang. Minung tampi cu Babylon le Persia an tang rih. Judah miphun chung Persia ah a ummi Nehemiah hi minthangmi Siangpahrang hrai putu a si(1:11). Nehemiah cauk hi Lantin Bible Vulgate nih cun “Second Ezra.”  cauk tiah a min a sak. Nain Ezra cauk le Nehemiah cauk hi kan Bible cauk chung ahcun an `hen. Nehemiah cauk hi 445 B.C or 400 B.C hrawng ah `ialmi a si.

 Nehemiah Kutka pahra nih hin Khrihfa nunnak ah sullam a ngei takmi aa dawhmi hmanthlak a si. Cu Kutka pahra hna cu pakhat hnu pakhat in vun fianter lai.

01.  The Sheep Gate ( Tuu Kutka) (3:1-2) Tuu Kutka hi tlangbawi ngan Elsishib le a unau tlangbawi hna nih khan an remh. Hi Kutka ahhin Tuu kha an rak put i biakttheng cungah  raithawinak an tuah.(1Cor.5:7). Hi Tuu Kuta nih a langhter mi cu Pathian Tuufa vailamtahnak cung i a thih mi Jesuh Khrih kha a si( Jn1:29b). Vailamtahnak cung i khenhchihmi Jesuh Khrih  thisen thawngin nangmah le keimah tlanh/ khamh kan si( Col.2:14). Jesuh nih Tuukhal `ha cu keimah hi ka si. Tuukhal `ha nih cun a tuu hna caah a nunnak kha a pek sian(Jn;10:7-17). Kanmah tein ai khamh khomi kan si lo caah

Pathian Tuufa vailamtahnak cung i thihmi Jesuh Khrih nih a kan khamh. Tuu Kutka nih a kan hmuhsakmi cu vailamtah mi Jesuh Khrih kha a si. (Isai.53:6-8).

02.  The Fish Gate (Nga Kutka) (3:3-5) Nga Kutka hi Hassenaah fapa hna nih an remh.. Jesuh nih a zultu pawl a timi hna cu “Ka zul u Mi tlaitu ah kan ser hna lai”. (Mk.1:17) Jesuh Khrih chungah hrinthannak a ngeimi/ zummi poah hi Khrih tehte kan si(Matt.28:18-20). Vawlei khuazakip ah ka tehte nan si lai.(lam.1:8). Nga Kutka nih a kan hmuhsakmi cu Khrih tehte hi a si.

03.  The Old [Jeshanah] Gate ( Kutka Hlun) (3:6-12) Kutka Hlun hi Paseah fapa Joiada le Besodeih fapa Meshullam nih an remh. Paul nih a chimi cu “Kan minung hlun cu Khrih he vailam cungah thah a si cang” ati.(Rom.6:5-11). Khrih kan zumhnak thawngin miding ah cohlan kan si. Cun, Khrih sunparnak zong hrawm kan si.(Col.3:1-11).. Paul nih a chim than rihmi cu “Mi zeihmanh hi Khrih he an i pehtlaih tikah mi thar a si; a nuning hlun kha a lo cang” ati. (2Cor.5:17). Hi Kutka Hlun nih a kan hmuhsakmi cu kan nun hlun kha a si

04.  The Valley Gate (Horkuang Kutka/Nelrawn Kutka) (3:13) Horkuang Kutka/Nelrawn Kutka hi Hanun le Zanoah khuami nih an remh. Hi Kutka nih a langhter mi cu hneksaknak le harnak hna an si. Nifatin, kan nunnak ah kan tonmi thil vialte hna hi zumhnak in kan tei tikah in khawhnak kan ngei.(Jm.1:2-5). Paul nih Khrih lungput ngeih ding zong kha a kan cawnpiak. Khrih lungput cu toidor nun mah le ma hi tthumh/niamter kha a si.(Phil.2:11). Kan nunnak hi a cuaithlaizia kan thiam a herh ngai. Kan tuah khawh mi poah hi Khrih thawngnak in si dih ko seh.(Phil.4:12-13). Zumtu mi nih hneksaknak le harnak hna hi kan ton lengmang ding mi asi. Cu kan tonmi ah in khawhnak le tei khawhnak thazaang a kan petu cu kan Bawipa Jesuh Khrih hi a si. (2Cor.1:3-6).

05.  The Dung Gate (Ek Kutka/ Hnawmpon Kutka) (3:14) kan Lai Bible nih cun Hnawmpon Kutka tiin a leh i mirang nih cun Ek Kutka  a ti. Hi Kutka hi Rekhab fapa Malkhijah, Bethhakkerem peng uktu nih khan an remh. Hi Kutka nih a kan hmuhsakmi cu taksa riantuannak hna hi a si. Paul nih a chimmi cu “kan pumsa duhnak zulh khan khua kan rak sa i kan pum le kan lungthin duhnak he aa tlakmi paoh kha kan rak tuah. Midang cio bantukin kannih zong Pathian thinhunnak ing ding kan rak si” a ti.(Eph.2:3). Pathian nih a kan zaangfahnak le a kan dawtnak cu a ngan tuk hringhran caah kan sual ruang i thlarau lei in kan thih ko lioah Khrih sinah cun a kan nunter. Khamh kan sinak cu Khrih kan zumhnak thawngin a si. Khrih he kan i pehtlaihnak thawngin thil `ha cu kan tuah khawhnak hnga a kan ser `hami kan si.(Eph.2:10). Thlarau nih a kan pekmi cu mah le mah i tei khawhnak tehna hi an si.(Gal.5:16-26).

06.  The Fountain Gate (Cerh Kutka) (3:15-25) Cerh Kutka hi Kolhozeh fapa Shallum, Mizpah peng uktu nih khan an remh. Hi Kutka nih a hmuhsakmi cu Thiang Thlarau hi a si. Jesuh nih a chimmi cu “Cathiang nih, Keimah a ka zummi paoh cu a lung chungin tiva nung an put lai,” tiah a ti. Jesuh nih a chim duhmi cu Thlarau kong kha a si, cu Thlarau cu amah a zummi paoh nih an hmuh ding kha a si.(Jn.7:83-39). Keimah nih ka pekmi ti a dingmi paoh cu zeitikhmanh ah an ti a hal `han ti lai lo. Ka pekmi ti cu an chungah zungzal nunnak petu certiput ah a cang lai tiah ati.(Jn.4:13-14). Cathiang nih “Khrih Thlarau a ngei lomi cu Khrih ta an si lo” a ti.(Rom.8:9).

07.  The Water Gate (Ti Kutka) (3:25-27) Ti Kutka hi Parosh fapa Pedaiah le Ofel i a ummi biakinn riantuantu nih khan an remh. Hi Kutka nih a chim mi cu Pathian Bia hi a si. Ti nih a hmuhsakmi cu Pathian Bia hi a si. Pathian Bia cu nitin kan nunnak ah lam hmuhsaktu a si.(Ps.119:105). Pathian bia cu a thawngmi hriamnam mi nunnak a thlengtu a si.(Heb.4:12). Pathian bia cu a kan thiantertu zong a si.(Epf.5:26).

08.  The Horse Gate (Rang Kutka) (3:28) Rang Kutka hi Tlangbawi hna nih an remh. Hi Kutka nih a hmuhsakmi cu Zumtu mi hna Hriamnam/Raldohnak hi a si. Paul nih Efesa cakuat ah a chim mi cu zumtu mi hna Thlarau ralthuam kong kha a kan cawnpiak. Kan dohmi hna hi minung kha an si loin, vancung khua ummi thlarau sual thawnnak hna hi a si a ti.(Ef.6:12-20).

09.  The East Gate ( Nichuahlei Kutka) (3:29-30) Nichuahlei Kutka hi Zadok fapa Immer le Shekaniah fapa Shemaiah hna nih an remh. Hi Kutka nih a hmuhsakmi cu Jesuh Rat`hannak hi a si. Ezekiel nih a langhnak a hmuh mi hi Jesuh Rat`hannak a si. Bawipa sunparnak cu biakinn leiah cun a hung kal i nichuahlei hoih in a ummi kutka leiah khan a kal.(Ezek.43:1-12). Jesuh nih a chim mi cu “ ni le caan hi ahohmanh nih a hngalh lo; vancung mi zong nih an hngalh lo,Fapa zong nih a hngalh lo Pa lawnglawng nih a hngalh” tiah ati. Zeicahtiah Mi Fapa cu nan i rin lo caan ah khin a ra lai ati.(Matt.24:36-44). Vancung mi zong nih a zultu pawl an timi hna cu “ van ah a kaimi Jesuh hi, van ah a kai nan hmuh bantukte hin a rak kir `han lai”, tiah an ti hna.(Lam.1:6-11),(Bia.22:6-13).

10. The Gate of Miphkad (Miphkad Kutka/Pumhnak Kutka) (3:31) Kan Lai Bible nih cun Pumhnak Kutka tiin a leh i mirang nih cun Miphkad Kutka a ti. Hi Kutka nih a hmuhsakmi cu Biaceihnak hi a si. Cathiang nih “ kan dihlak in Khrih hmaiah kan chuah lai i amah nih bia a kan ceih te lai. Kan pum in kan nun chung i a `ha siseh, a chia siseh kan tuahning cio ah kannih nih kan hmuh lai” a ti.(2Cor.5:10). Kan dihlak in Pathian hmaiah biaceih awkah kan chuak cio ko lai.(Rom.14.11-12). Nehemiah cauk nih kan hmuhsakmi cu kan nunnak vampang a rawk mi vialte kha sak remh/`han dingin a kan hmusak. Bawipa nih a reltu vialte kan cungah kan fiangter ko seh!. Amen!....